fenkupu - Elektrik Gerilimi

Gerilim ya da voltaj (elektrik potansiyeli farkı) elektronları maruz kaldıkları elektrostatik alan kuvvetine karşı hareket ettiren kuvvettir. Bir elektrik alanı içindeki iki nokta arasındaki potansiyel fark olarak da tarif edilir:

Potensiyel $V= frac {int {vec F} ,(ds)} {q}$

Gerilim $U = {Delta V} = {V(x_1)} - {V(x_2)}$

Gerilimin sembolü U veya E harfleridir, birimi ise V harfiyle gösterilen Volt tur. Genel bir pratik olarak çok fazlı sistemlerde faz arası gerilimler U, faz-nötr arası gerilimler V ile gösterilir.
Doğru akım üreteçleri (piller, aküler ve bunların gurupları) genellikle 1.5- 110 V gerilime sahiptirler.
Evlerimizde kullanılan alternatif akım enerjinin etkin gerilimi 220 V, sanayide kullanılan alternatif akımın gerilimi ise 380 V'tur. Gerilim miktarı arttıkça gerilime maruz kalan kişinin can güvenliği azalır. Yüksek gerilimlerin izolasyonu daha zordur. O yüzden pratikte kullanılabilir enerji gerilimi, alçak gerilim olarak tabir edilen ve her türlü elektrikli alıcı (cihaz) nın çalışma gerilimi olan 110-380 V arasıdır.

Ancak enerjinin uzak yerlere taşınması ve dağıtılması için de gerilimin yükseltilmesi gerekir. Türkiye'de en yüksek gerilime sahip iletim hattı vetransformatörler 380 000 V= 380 kV olup en uzun mesafeli ve en güçlü hatlardır. Uluslararası enterkonnekte sisteme bağlanan yüksek gerilim hatlarında 154 kV kullanılır.

Ölçümü [değiştir]

Gerilim ölçümü voltmetre, potansiyometre ve osiloskop aracılığıyla yapılmaktadır. Voltmetreler Ohm yasasını kullanarak ölçüm yaparlar. Potansiyometrelerse köprü devrelerini kullanır. Katot ışını tüplü osiloskoplar düz giden elektronunun yönünü gerilim aracılığyla elektrik alan oluşturarak saptırırlar. Elektronun sapması gerilimle doğru orantılı olduğundan rahatça ölçüm yapılır.

Gerilim ölçmeye ayarlanmış bir avometre
Osiloskop

Bazı gerilimlerin büyüklükleri [değiştir]

Elfenerlerinde kullanılan kalem piller: 1,5 V (DC)
Otomobil aküsü: 12 V (DC)
Evlerde kullanılan elektrik: 220 V (bazı ülkelerde 110 V) (AC)
Tren hatlarında kullanılam elektrik: 12 kV ile 50 kV arası (AC)

Genel olarak 1000 V'a kadar alçak gerilim,
1000-15000 V arası orta gerilim,
15000 V'un üzeri ise yüksek gerilim olarak adlandırılır.